Heo vào lúc chuyển mùa thường bị tiêu chảy toàn đàn có mùi phân hôi tanh, heo con leo lên bụng mẹ nằm heo con chết rất cao. Đó là bệnh gì ?

Câu hỏi:

Heo vào lúc chuyển mùa thường bị tiêu chảy toàn đàn có mùi phân hôi tanh, heo con leo lên bụng mẹ nằm heo con chết rất cao. Triệu chứng như vậy đó là bệnh gì?

Trả lời:

Với triệu chứng bệnh trên là do bệnh Tiêu chảy cấp trên heo gây ra (TGE)
T.G.E:Tranmissible Gastro- Enteristis – Bệnh viêm dạ dày – ruột truyền nhiễm.
PED:Porcine Epidemic Diarrhea – Bệnh dịch tiêu chảy cấp tính trên heo.

Nguyên nhân
Bệnh do Coronavirus gây ra. Lây lan qua đường tiêu hóa và hô hấp. Bệnh xảy ra trên mọi lứa tuổi heo. Có 3 týp coronavirus gây bệnh tiêu chảy trên heo, một týp gây bệnh TGE, hai týp còn lại gây bệnh dịch tiêu chảy địa phương (Porcine Epidemic Diarrhea – PED) là PED I và PED II. Triệu chứng lâm sàng cả 3 týp đều giống nhau nên không phân biệt được. Đặc điểm của TGE là xảy ra vào mùa lạnh và gây tử vong rất cao. Còn PED I và PED II xảy ra quanh năm và gây tử vong thấp hơn. PED týp I gây tiêu chảy chủ yếu trên heo choai, heo thịt, hậu bị, nái nhưng không gây tiêu chảy trên heo con theo mẹ. PED týp II gây tiêu chảy trên mọi lứa tuổi. PED I và PED II tạo miễn dịch thấp và ngắn. Trên những đàn không có kháng thể. Thời gian ủ bệnh trong 1-2 ngày và xảy ra trong 3-4 ngày. Đặc biệt là trên heo con 1 tuần đầu, tỷ lệ chết là 100%. Heo con từ 8-14 ngày chết 50%. Từ 15-21 ngày là 25% và rất hiếm khi chết khi heo trên 21 ngày.

Triệu chứng

Heo con tiêu chảy phân vàng mùi tanh khắm, kèm theo ói, mất nước trầm trọng và tử vong 100% trong tuần đầu. Đặc biệt trong bệnh này mẹ cũng tiêu chảy và mất sữa. Bệnh xảy ra khi thời tiết mùa lạnh. Heo thịt cũng tiêu chảy trong 3-4 ngày rồi hết nhưng không chết.

Khi mổ khám thấy dạ dày heo con đầy sữa vón cục, xuất huyết đường cong lớn, ruột non bị bào mòn mỏng căng phồng có dịch màu vàng có bọt. Hạch màng treo ruột sưng.

Về triệu chứng lâm sàng, không thể phân biệt được là TGE hay PED, tuy nhiên đặc điểm của TGE là chỉ xảy ra vào mùa lạnh và tử số rất cao.

Điều trị và phòng ngừa

Bệnh không có thuốc đặc trị. Các loại kháng sinh chỉ giúp điều trị những bệnh kế phát do vi khuẩn mà thôi. Dùng các chế phẩm điện giải để bù nước cho các heo tiêu chảy. Lưu ý khi dùng các chế phẩm điện giải là phải pha đủ lượng nước theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Một số biện pháp khống chế bệnh

Giữ chuồng đẻ ấm bằng đèn úm hồng ngoại. Rải bột úm (như Mistral) trong chuồng đẻ và cả khu nái đẻ, các công nhân cũng như kỹ thuật khi đi từ ngăn chuồng này qua ngăn chuồng khác đều phải bước qua bột úm hoặc hố sát trùng nhúng chân, ủng. Điều này giúp chuồng khô ấm và hạn chế lây lan mầm bệnh.

Ảnh minh họa (nguồn Internet)

Đối với đa số dịch phải tăng cường sát trùng để tránh lây lan. Riêng đối với dịch TGE thì phải làm ngược lại. Nghĩa là phải nhanh chóng gây nhiễm cho toàn thể nái trong trại để chúng tạo kháng thể bảo hộ heo con sau khi sinh.

Gây nhiễm bệnh cho nái sắp sinh bằng cách hứng phân heo con, lọc lấy nước, pha kháng sinh và cho mẹ ăn 2 lần cách nhau 5 – 2 tuần trước khi sanh.

Dùng dạ dày và ruột heo con nghi mắc bệnh hoặc vừa chết băm nhỏ hoặc xay nhuyễn, trộn kháng sinh (peni, pen-strep, colistin,…), pha với sữa không đường để trong 2 – 3 giờ trước khi cho nái ăn. Một bộ dạ dày và ruột heo con thường được sử dụng cho 10 – 20 nái. Cho nái sắp sinh ăn 2 lần cách nhau 5 – 2 tuần trước khi sinh. Những nái mang thai ăn lần đầu ngày hôm sau sẽ tiêu chảy, sau 2-3 ngày sẽ khỏi. Một số trại chỉ cho nái ăn ruột heo con 1 lần cũng mang lại kết quả khả quan, nhưng nái phải được gây nhiễm ít nhất 2-3 tuần trước khi sanh để có đủ thời gian tạo đủ kháng thể bảo hộ. Những nái sau khi nhiễm do đã tạo được kháng thể nên bảo hộ được heo con sau khi sinh.

Nếu nái bầu mà chỉ còn ít hơn 2 tuần nữa đến ngày sinh, khi gây nhiễm thì sau đó cả heo mẹ và heo con sinh ra đều bị bệnh tiêu chảy cấp do heo mẹ không kịp tạo kháng thể bảo hộ cho đàn con. Những con được sanh từ mẹ đã bị nhiễm thường hay tiêu chảy sau cai sữa 2 – 3 ngày do không còn kháng thể mẹ truyền qua sữa. Để hạn chế điều này, nên cai sữa trễ khi heo con > 7 kg và đã biết ăn tốt, bổ sung kháng sinh cho heo con trong vòng 7 – 10 ngày sau cai sữa.

Đối với nái hậu bị, một số trại gây nhiễm bằng cách cấp dịch ruột heo con qua hệ thống cấp nước. Hoặc cho nái tơ ăn dịch ruột  heo con chết vì bệnh, nếu không đủ ruột heo thì cho nái hậu bị ăn cách quãng, cứ cho một con ăn rồi cách hai đến ba con lại cho ăn một con rồi để chúng tự lây cho nhau.

Hiện nay chưa thấy vắc xin cho bệnh này tại Việt Nam

Áp dụng các biện pháp an toàn sinh học.

Chuột, chó, mèo, chim là những tác nhân mang mầm bệnh cơ học. Vi rút corona có thể lây lan theo gió đến 1,6 km.